Thursday, November 22, 2007

Η Μητρική Ορμή

Το γνωρίζατε ότι υπάρχει μία βιολογική ορμή που είναι πιο ισχυρή από την γενετήσια ορμή ακόμη και από τις ορμές για τροφή ή νερό; Η ορμή αυτή όπως αποδείχθηκε από έρευνες είναι η μητρική.
Στην ψυχολογία, στις παρωθητικές δυνάμεις της συμπεριφοράς ανήκουν οι ανάγκες, τα ένστικτα, τα ψυχολογικά κίνητρα, τα συναισθήματα και οι βιολογικές ορμές. Η μητρική ορμή, απαραίτητη για την επιβίωση των ειδών, εκδηλώνεται με την φροντίδα και την αγάπη με τα οποία περιθάλπει η μητέρα τα παιδιά της.
Η βιολογική βάση της μητρικής ορμής είναι κοινή στον άνθρωπο και στα ζώα. Βάσει σχετικής έρευνας του Levy αποδείχθηκε ότι η μητρική ορμή δημιουργείται από την ορμόνη προλακτίνη, η οποία εκκρίνεται σε μεγάλες ποσότητες στο σώμα της μητέρας κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Αντιθέτως με τα ζώα, η ορμή αυτή για τον άνθρωπο διαρκεί και μετά την περίοδο έκκρισης της προλακτίνης και διαρκεί σε ολόκληρη τη ζωή του.
(Για περαιτέρω ανάγνωση "Ψυχολογία η Επιστήμη της Συμπεριφοράς", Εύας Παντζάρη - Παπανδρέου, Γραφικές Τέχνες Δημ. Μαυρομμάτης, 1977, σελ. 165)

Wednesday, September 12, 2007

Επιβιώνοντας στις μικρές αγγελίες

Η επιβίωση στις μικρές αγγελίες και η ανεύρεση σωστού ανθρώπου που θα κρατάει το παιδί σας, ιδίως εάν είναι πολύ μικρό και δεν έχετε δυνατότητα ουσιαστικής επικοινωνίας μαζί του είναι κάτι πολύ δύσκολο. Συμβουλή μου σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η εγκατάσταση παρακολούθησης και η ταυτόχρονη σχετική ενημέρωση για την ύπαρξή της, ώστε και νομικά να είστε καλυμμένοι και ουσιαστικά. Για να απαλλαγείτε από διενέξεις ή παρεξηγήσεις μπορείτε να ονομάσετε ως λόγο ύπαρξης της παρακαλούθησης αυτής την γενική ασφάλεια του σπιτιού και όχι την παρακολούθηση του ανθρώπου που φροντίζει το βρέφος σας.

Στις μικρές αγγελίες εμφανίζονται είτε γραφεία, είτε πρόσωπα.

1. "Γραφεία" :
Έχετε υπόψη σας αφενός ότι δεν έχουν όλα τη σχετική άδεια από το αρμόδιο υπουργείο και συνεπώς υπάρχει πιθανότητα ο άνθρωπος που θα βάλετε στο σπίτι σας να μην είναι σωστά ελεγμένος.
Αφετέρου, υπάρχει περίπτωση με άλλον άνθρωπο να σας κλείσει ραντεβού το γραφείο και άλλος να εμφανισθεί μπροστά σας. Πολλές "παρέες" εργαζομένων εμφανίζουν ένα προσωπο στο σχετικό γραφείο το οποίο συλλέγει διευθύνσεις ενδιαφερόμενων εργοδοτών και τις μοιράζει σε όλους τους δικούς του με αποτέλεσμα άλλα πρόσωπα να παρουσιάζονται σε αυτούς ώστε εάν συμφωνηθεί η εργασία, το γραφείο να μην λάβει την αμοιβή του. Εσάς μπορεί να μη σας νοιάζει αν το γραφείο θα λάβει την αμοιβή του, σας νοιάζει όμως που ένα πρόσωπο το οποίο πρέπει να εμπιστεύεστε απόλυτα, ξεκινά τη συνεργασία μαζί σας με απατεωνιά, μη σεβόμενο κανόνες και πρόσωπα.
2. "Πρόσωπα": Αν σκοπεύετε να απευθυνθείτε σε πρόσωπα, αναρωτηθείτε γιατί τα πρόσωπα αυτά δεν κινούνται μέσω γραφείων και θυμηθείτε τη βαθύτερη ερμηνεία λέξεων -κλειδιών που μπορεί να εμφανίζουν οι αγγελίες τους:

"Κυρία ζητεί..." ιδίως οι αλλοδαποί συνάνθρωποί μας, όταν είναι νεότεροι, απασχολούνται ημερησίως καθαρίζοντας οικίες και από τη σκληρή αυτή καθημερινή δουλειά κερδίζουν 45-50 ευρώ με δυνατότητα να φτάνουν τα 1.200-1.500 ευρώ το μήνα. Καθώς όμως περνούν τα χρόνια είναι αδύνατο να συνεχίζουν με τους ρυθμούς αυτούς και συμβιβάζονται με λιγότερα χρήματα (σχεδόν 600 ευρώ μηνιαίως χρεώνει μία μπέιμπυ σίττερ για πενθήμερη 8ωρη εργασία) προσέχοντας παιδάκια, ενώ όταν και αυτό καταντήσει δυσβάσταχτο (γύρω στα 50) στρέφονται προς την βαρετότερη αλλά όχι τόσο απαιτητική και αγχώδη φύλαξη ηλικιωμένων. Συνεπώς το λήμμα αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη εντοπιότητας πιθανόν να σας φέρει αντιμέτωπους με άνθρωπο ήδη κουρασμένο και όχι χρηματικά ικανοποιημένο.

Σε περίπτωση που το λήμμα αυτό χρησιμοποιείται από Ελληνίδα μπορεί να σημαίνει ότι η κυρία αυτή ασκεί το επάγγελμα αυτό επιτυχώς επί σειρά ετών και από καθαρή ατυχία δεν βρήκε δουλειά μέσω γνωστών (συνήθως τέτοιες περιπτώσεις γίνονται ανάρπαστες). Μπορεί όμως να σημαίνει ότι της έτυχε κάποια συμφορά σε προσωπικό ή οικονομικό επίπεδο και η λύση του μπέιμπι σίττινγκ να είναι σανίδα σωτηρίας. Όσο κι αν είστε όμως πονόψυχοι πρέπει να προσέξετε ο άνθρωπος που θα είναι με το παιδάκι σας να είναι δροσερός και χαρούμενος. Δεν θα αντέξετε για πολύ μία θλιμμένη παρουσία μέσα στο σπίτι σας η οποία αργότερα γνωρίζοντάς σας μπορεί δικαιολογημένα να αισθανθεί παράταιρα με την νεανική σας ηλικία, την όμορφη σχέση που έχετε με το σύντροφό σας (ή το γεγονός ότι εσάς ζει ο σύντροφός σας ή ότι δεν σας έχει "ακόμη" χωρίσει) ενδεχομένως την επαγγελματική ή την οικονομική σας κατάσταση που σας επιτρέπει να την απασχολείτε κ.α. Μην ξεχνάτε να διαλέξετε για το παιδί σας έναν άνθρωπο με τον οποίο χαίρεστε και εσείς να είστε μαζί του.

"...με εμπειρία": Προσοχή γιατί η εμπειρία, ιδίως όταν δεν συνοδεύεται από ανάλογο μορφωτικό επίπεδο, μπορεί να σημαίνει απλά μεγάλη γλώσσα ή ακόμα χειρότερα αμφισβήτηση, ειρωνεία και ανυπακοή στις οδηγίες που ως μητέρα δικαιούστε να δίνετε για την ανατροφή του παιδιού σας.

"...μητέρα και η ίδια": Αυτό καθόλου δε σημαίνει ότι η ίδια μεγάλωσε τα παιδιά της. Πιθανόν η γυναίκα αυτή να ήταν εργαζόμενη και τότε (και να συνεχίζει μέχρι σήμερα) και την ανατροφή των παιδιών της να την είχε αναλάβει η μητέρα της, πεθερά της κλπ. Τότε μάλιστα οι μητέρες ήταν λιγότερο ξεμυαλισμένες από τις σημερινές και βοηθούσαν ουσιαστικότερα στην ανατροφή των εγγονιών τους. Προσωπικά πιστεύω ότι η τρυφερότητα σε έναν άνθρωπο βρίσκεται στη φύση του και δεν έχει σημασία εάν είναι και ο ίδιος γονιός ή όχι. Ίσα ίσα που ακούμε απίστευτες σκηρότητες γονέων στα αγγελούδια τους.
Προσοχή χρειάζεται στην περίπτωση που η μητέρα αυτή δεν έχει εργασθεί ποτέ προηγούμενως σε οποιαδήποτε οκτάωρη αμοιβόμενη εργασία. Δυστυχώς άλλη γλώσσα μιλούν οι εργαζόμενες και άλλη οι μη εργαζόμενες μητέρες.

"Κοπέλα ζητεί..." : Η γυναίκα αυτή είναι νέα. Θα είναι πιο πιθανό να είναι χαρούμενη και αισιόδοξη αφού έχει όλη τη ζωή μπροστά της. Θα είναι πιο πρόθυμη να μάθει από εσάς και να σεβαστεί τη ρουτίνα του μωρού σας όπως την έχετε διαμορφώσει. Θα σεβαστεί το γεγονός ότι εσείς είστε η μητέρα και τον πρώτο λόγο και τον τελευταίο τον έχετε εσείς. Όμως κινδυνεύετε από τα εξής: Πιθανόν να μην επιδεικνύει τον απαιτούμενο επαγγελματισμό στα ωράρια, να αργεί το πρωί και να σας δημιουργεί πονοκέφαλο στη δουλειά. Αν δεν έχει ακαδημαϊκές γνώσεις επί του αντικειμένου, πιθανώς να διάλεξε τη συγκεκριμένη εργασία αποφεύγοντας το άγχος,την κούραση και τον ανταγωνισμό άλλων εργασιών και να σας αποδειχθεί τεμπέλα. Όσο για το αν θα έχει κάποιο δεσμό, προσωπικά το θεωρώ δείγμα καλής ψυχικής υγείας, όμως δεν θα ήθελα να συναντιέται με το δεσμό της κρυφά στο σπίτι μου ούτε να μιλάει με τις ώρες στο τηλέφωνο με τον έρωτά της και να παραμελεί το παιδί μου.

"περιοχή τάδε" Θεωρώ θετικό ως δείγμα πρακτικότητας και εξυπνάδας να περιλαμβάνεται στην αγγελία ο τόπος κατοικίας. Η εγγύτητα δημιουργεί πρόσθετη εγγύηση ότι η συναργασία μας δεν θα διακοπεί απότομα διότι ανευρέθη άλλη οικογένεια πιο κοντά για την μπέιμπι σίττερ. Άλλωστε έτσι δηλώνεται και ότι το άτομο που έβαλε την αγγελία έχει κοινωνική εμπειρία, αλλά και ότι δεν ψάχνει απελπισμένα και επιπόλαια για μια δουλειά οπουδήποτε.
Συμπερασματικά:
- Σε γενικές γραμμές πιστεύω πως η κατάλληλη μπέιμπι σίττερ θα πρέπει να έχει τουλάχιστον στοιχειώδεις παιδαγωγικές σπουδές (εκτός από τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, υπάρχουν και δημόσια ΙΕΚ που παρέχουν σχετικό πτυχίο σε μικρό χρονικό διάστημα). Η ενασχόλησή της αυτή μαρτυρά πως δεν είναι, ούτε σκοπεύει να είναι αλεξιπτωτίστρια στον κλάδο και ότι παίρνει την απασχόλησή της στα σοβαρά. Αντιθέτως, η ανεύρεση ενός καταλληλου για σας προσώπου, που όμως είναι ανειδίκευτο, που δεν βρίσκει δουλειά μέσω γνωστών και βρίσκεται συνωστισμένο ανάμεσα στις δεκάδες αγγελίες θυμίζει λίγο "ψύλλο στ΄άχυρα".
- Η ηλικία της θα πρέπει να μην αποκλίνει προς τα πάνω σημαντικά από την ηλικία της μητέρας, ώστε η συνεργασία τους να έχει περισσότερες πιθανότητες ευδοκίμησης.
- Θα πρέπει να κατοικεί κοντά στο σπίτι σας ή να είναι σύντομη και εύκολη η πρόσβαση της σε αυτό. Και το σημαντικότερο:
- Να είναι γλυκός και δεκτικός άνθρωπος, μία γυναίκα που νιώθετε ότι θα αγαπούσατε κι εσείς εάν ήσασταν το μωρό.



Wednesday, September 5, 2007

Πρόσληψη babysitter και πρώτη συνάντηση με το παιδί σας.

Η πρώτη συνάντηση.

Βασιστείτε στην πρώτη εντύπωση. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η εντύπωση που μας δημιουργείται τα πρώτα 5 δευτερόλεπτα, χαρακτηρίζει την σχέση με το άτομο που έχουμε απέναντί μας.
Εάν η πρώτη εντύπωση δεν είναι ευχάριστη, μήν δώσετε πολύ χρόνο στην συνέντευξη - η γνώμη σας δεν θα αλλάξει ακόμα και μετά απο συζήτηση με το άτομο - έρευνες έδειξαν ότι στα πρώτα αυτά δευτερόλεπτα ανταλλάσονται πληροφορίες οι οποίες σχετίζονται με τα εξωτερικά χαρακτηριστικά, εάν αυτά είναι γνώριμα και προκαλούν εμπιστοσύνη (ρούχα, γλώσσα σώματος, έκφραση του προσώπου, διάθεση).
Μήν δεσμευτείτε εάν δεν είστε σίγουροι και καθησυχασμένοι για το άτομο που έχετε απέναντί σας και τελειώστε την συζήτηση με το ότι αν είναι να συνεργαστείτε, θα επικοινωνήσετε εσείς το αργότερο την επόμενη μέρα.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης συνομιλίας μπορείτε να ρωτήσετε:

-Τί είναι αυτό που σας αρέσει περισσότερο σε αυτή την εργασία?
-Υπάρχει κάτι που θα θέλατε να μεταδώσετε στα παιδιά μέσα απο αυτή την εργασία σας?
-Σε περίπτωση που κάποιο παιδί χτυπήσει το δικό μου παιδί, πως θα αντιδρούσατε? Διαβάστε το άρθρο Επίλυση προβλημάτων έτσι ώστε να μπορέσετε να κατευθύνετε την babysitter. Εάν όμως εκείνη έχει εντελώς διαφορετική άποψη τότε ίσως αυτό είναι αρνητικό στοιχείο για την πρόσληψή της.
-Πως θα ήταν ιδανικά για σάς ένα απόγευμα/ένα πρωί με ένα παιδάκι?
-Ποιά ήταν η πιό δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της εμπειρίας σας?
-Τί πιστεύετε για την πειθαρχία των παιδιών? Πως θα αντιδράσετε εάν το παιδάκι μου δεν σας ακούει και δεν θέλει να δεχτεί τους κανόνες που ισχύουν? Πως αντιδράτε όταν τους ακούει?
-Έχετε και άλλη δουλειά, έχετε κάποιες βλέψεις για την καριέρα σας, μέχρι πότε θέλετε να κάνετε babysitting?
-Η πιό δύσκολη ηλικία για babysitting σε παιδάκι ποιά πιστεύετε ότι είναι, ποιά ηλικία σας αρέσει περισσότερο/αισθάνεστε μεγαλύτερη άνεση?

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, τα κριτήρια που θέλετε να διαφαίνονται απο τα λεγόμενα της υποψήφιας babysitter είναι:

-Εμπειρία με παιδιά στην ηλικία του παιδιού σας.
-Σε τί ηλικίες έχει εργαστεί, τί ώρες, ποιές μέρες, υπήρχαν εξαιρέσεις στο ωράριο και πως αντιμετωπίζονταν αυτές, εάν διέκοψε ποτέ μέσα στη χρονιά μια δουλειά και άν ναι, για ποιό λόγο.
-Σχετική δεκτικότητα σε αλλαγές ωραρίου - σε περίπτωση που στην μέση της χρονιάς χρειαστεί να αλλάξετε το ωράριο της εργασίας της (πχ δύο ώρες περισσότερο ή λιγότερο) πως θα ένιωθε για αυτό.
-Αίσθηση δέσμευσης, εργάστηκε ολόκληρες χρονιές στις προηγούμενούς της εργοδότες? Δεν θέλετε ξαφνικά το παιδί σας να χάσει ένα οικείο του πρόσωπο εάν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος.
-Ελαστικότητα - θέλετε να μπορείτε να της πείτε μία συμβουλή ή να διορθώσετε κάτι στην συμπεριφορά της αργότερα χωρίς εκείνη να αντιδρά περίεργα.
-Ειλικρίνεια.
-Όχι μονολεκτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις σας ή αμυντική στάση.

Προσπαθήστε να είσαστε ειλικρινής απο την αρχή για όλα τα θέματα που ορίζετε εσείς - όπως ώρες εργασίας, συνθήκες εργασίας - τί περιμένετε απο εκείνη να κάνει - και τα οικονομικά θέματα.
Σε περίπτωση που συμπαθείτε το άτομο που έχετε απέναντί σας, διευκρινίστε ότι έχει σημασία για σας να δείτε πως θα τα πάει με το παιδί σας, σε μία συνάντηση γνωριμίας όπου θα είσαστε και εσείς παρόντες, πρίν δεσμευτείτε για την πρόσληψή της.
Σε αυτή την συνάντηση, έχετε την προσοχή σας στο παιδί σας και στις αντιδράσεις του αντί στην babysitter. Εκείνη, πρέπει να έχει την ικανότητα να το ενθουσιάσει με ιδέες για κάποιο παιχνίδι, ή κάποιο παραμύθι.

Σκονάκι για την πρώτη τηλεφωνική συνομιλία με babysitter:

-Ευγενική φωνή, εμπειρία, ηλικία, περιοχή που μένει, αυτοκίνητο.

Σκονάκι για την πρώτη συνάντηση/συνέντευξη babysitter:

-πρώτη εντύπωση - τι συναίσθημα μου βγάζει?
-στοιχεία χαρακτήρα
-εμπειρία, δέσμευση
-διαθεσιμότητα και σταθερότητα στις προηγούμενες δουλειές
-μονολεκτικές απαντήσεις?
-γνώση παιχνιδιών/ ιδέες για απασχόληση
-γνώση βασικών κανόνων ασφαλείας

Σκονάκι για την πρώτη φορά του παιδιού σας με την babysitter χωρίς εσάς:

-λίστα ρουτίνας
-λίστα τηλεφώνων έκτακτης ανάγκης
-λίστα κανόνων σπιτιού και "απαγορεύσεων"
-λίστα αγαπημένων παιχνιδιών και δραστηριοτήτων, συμβουλές και τρίκ που εφαρμόζετε εσείς για να υπακούσει το παιδί σας σε κάτι συγκεκριμένο.

Μ.Στυλιανάκη

Κανόνες ασφαλείας που είναι απαραίτητο να γνωρίζει η babysitter

-Καμία χορήγηση φαρμάκου χωρίς γραπτή οδηγία του γονέα (εξαιρούνται οι κρέμες για τα χτυπηματάκια κτλ)
-Να μήν αφήνει το παιδί σας μόνο του στο σπίτι ή στο κήπο, ούτε για ένα λεπτό.
-Να μήν αφήνει απο την προσοχή της το παιδί σας όταν εκείνο είναι κοντά σε νερό. Μωρά και μικρά παιδιά μπορούν να πνιγούν ακόμα και σε δέκα εκατοστά νερού, σε ένα κουβά ή και σε μία τουαλέτα!
-Να μήν ταίζει το παιδί σας εάν είναι κάτω των τεσσάρων ετών, ξηρούς καρπούς, πόπκόρν,ωμά καρότα, ή άλλα σκληρά φαγητά τα οποία ενδεχομένως μπορεί να προκαλέσουν φράξιμο των αεραγωγών. Σταφύλια και hot dog δεν πρέπει ποτέ να σερβίρονται ολόκληρα - πρέπει να κόβονται σε πολύ μικρά κομμάτια και αν είναι δυνατό να αφαιρείται το δέρμα του hotdog.
-Nα μήν αφήνει το παιδί σας να παίζει κοντά σε σκάλες, παράθυρα, φούρνους ή πολύπριζα.

Προετοιμασία για την πρώτη φορά που το παιδί σας θα μείνει μόνο του με την babysitter

-Σημειώστε σε ένα χαρτί και συζητήστε με την babysitter την ρουτίνα του παιδιού σας (μαθήματα, ώρα ύπνου, ώρα φαγητού) και τους γενικούς κανόνες του σπιτιού (χρήση τηλεόρασης, κομπιούτερ, ηλεκτρονικά παιχνίδια, παιχνίδι έξω κτλ)
-Σιγουρευτείτε ότι η babysitter γνωρίζει πως να επικοινωνήσει μαζί σας, όλες τις ώρες.
-Σημειώστε επίσης που μπορεί να βρεί τον αριθμό δηλητηριάσεων καθώς και το τι θα κάνει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
-Φτιάξτε μία λίστα έκτακτης ανάγκης, η οποία περιέχει γείτονες, φίλους, συγγενείς και τον γιατρό του παιδιού σας και το δικό σας τηλέφωνo σε περίπτωση που χρειαστεί να μεταβιβαστούν σε νοσοκόμους ή αστυνομικούς.
-Δείξτε της που βρίσκονται οι πυροσβεστήρες και πως λειτουργούν τα συστήματα ασφαλείας του σπιτιού σας.
-Εάν έχετε κάπου κλειδιά απο πόρτες και ντουλάπες δείξτε που βρίσκονται σε περίπτωση που το παιδί σας κλειδωθεί μέσα σε κάποια.
-Ενημερώστε την babysitter για τυχόν προβλήματα υγείας του παιδιού σας όπως πχ. αλλεργίες ή αν χρειάζεται κάποιο φάρμακο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Δείξτε της που βρίσκονται τα τσιρότα, το οξυζενέ και τα είδη της πρώτης ανάγκης.
-Μάθετε στο παιδί σας να τηλεφωνεί στο 100, έτσι ώστε εάν κάτι συμβεί στην babysitter να μπορέσει να ζητήσει βοήθεια. Κολλήστε 3 αυτοκόλλητα στα νούμερα 100 (δύο στο 0) και -δείξτε του πως τηλεφωνούμε σε αυτό το τηλέφωνο.
-Εάν επιθυμείτε η babysitter να μήν βγαίνει απο το σπίτι με το παιδί σας, εκφράστε της το ξεκάθαρα.

Πηγή: http://www.kidshealth.org/parent/positive/family/babysitter.html

Friday, July 6, 2007

Ποιος είναι ο καταλληλότερος βρεφονηπιακός σταθμός για το παιδί μου;

Για το σύζυγό μου και εμένα, η επιλογή του βρεφονηπιακού σταθμού στον οποίο θα εμπιστευόμασταν τη μόλις δύο ετών κορούλα μας ήταν πραγματική σπαζοκεφαλιά. Έπειτα από συζητήσεις με βρεφονηπιαγωγούς (φίλες μου και μη) και από πολλές επισκέψεις σε σταθμούς σκέφτηκα να μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία μου αυτή μήπως καταφέρω να βοηθήσω στην σοβαρή αυτή επιλογή σας:
-Μελέτη φυλλαδίων.
Η πρώτη γεύση για τον κάθε σταθμό μπορεί να έρθει από το διαφημιστικό τους φυλλάδιο αρκεί να είμαστε παρατηρητικοί. Άλλοι έχουν ως έμβλημά τους τις πολυτελείς τους εγκαταστάσεις, άλλοι τις πρωτότυπες δραστηριότητες των παιδιών που φιλοξενούν, άλλοι την πειθαρχία. Θα πρέπει να ανιχνεύσετε εάν η φιλοσοφία του σταθμού για το μεγάλωμα του παιδιού σας ταιριάζει με τη δική σας. Π.χ. εμείς προτιμήσαμε τους σταθμούς που προέτασσαν την παιδική ανεμελιά, τη στοργή και που δεν αντιμετώπιζαν τα παιδιά μας σαν μαϊμουδάκια που θα πρέπει να μας ψυχαγωγούν με τις επιδόσεις τους. Απορρίψαμε επίσης όσους μας έδωσαν την εντύπωση ότι λειτουργούν όχι ως χώρος γόνιμου παιχνιδιού αλλά ως προθάλαμος του σχολείου.
-Άδεια λειτουργίας.
Φαίνεται αυτονόητο, όμως κάποιοι σταθμοί λειτουργούν παράνομα. Η άδεια θα πρέπει να βρίσκεται αναρτημένη σε εμφανές σημείο, συνήθως στο γραφείο του ιδιοκτήτη. Αν δεν τη βρίσκετε, ζητήστε να τη δείτε και ελέγξτε εάν είναι σε ισχύ.
-Γραφείο ιδιοκτήτη.
Πολλά συμπεράσματα για το προφίλ του σταθμού μπορεί κανείς να συνάγει από το γραφείο του ιδιοκτήτη. Άλλα γραφεία έχουν ακριβές εντυπωσιακές πολυθρόνες και αφήνουν μία αίσθηση πολυτέλειας στους γονείς, οι κορνίζες των φωτογραφιών είναι ασημένιες και οι πένες montblank. Άλλα έχουν ζωγραφιές παιδιών στον τοίχο, στυλό-μπαλαρίνες και τηλέφωνο τουίτυ. Σε μένα ταιριάζει περισσότερο το προφίλ του ιδιοκτήτη που εργάζεται στο δεύτερο γραφείο. Νομίζω πως όταν η επαφή και η αγάπη προς τα παιδιά είναι τόσο διάχυτη μειώνεται ο κίνδυνος αισχροκέρδειας που θα ωθήσει τον ιδιοκτήτη να κάνει περικοπές είτε σε επίπεδο προσωπικού που απασχολεί με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εύλογες εντάσεις που θα πρέπει να τις λούζεται το παιδί μου, είτε σε επίπεδο μενού και καθαριότητας κουζίνας. Στο σημείο αυτό θυμάμαι τη φήμη ενός γνωστού και ακριβού σταθμού ότι συνηθίζει να "μπουκώνει" τα παιδιά με ψωμιά αντί του επίσημα ανακοινωμένου γεύματος.
Επίσης θεωρώ συν όταν μπαινοβγαίνουν άνετα οι παιδαγωγοί στο γραφείο του παρά όταν δεν τολμούν να πλησιάσουν...
-Αναλογία παιδαγωγού με αριθμό ομάδας παιδιών στην οποία τα παιδιά θα πρέπει να έχουν παρόμοια ηλικία.
Εδώ εμείς ένα έχουμε και δεν μπορούμε να το προλάβουμε, τι είναι οι παιδαγωγοί, μάγοι; Σίγουρα είναι εκπαιδευμένοι σε πολλά παιδιά, όμως αυτό είναι διαφορετικό από την υπερφόρτωσή τους. Σίγουρα όσο μικρότερα τα παιδιά, τόσο μικρότερη η ομάδα του κάθε παιδαγωγού. Στη Νορβηγία π.χ. ο αριθμός παιδαγωγών ανά παιδί προβλέπεται αυστηρά από το νόμο και είναι σε αναλογία με την ηλικία του παιδιού.
Η ομάδα θα πρέπει να έχει περίπου την ίδια ηλικία. Στις μικρές ηλικίες οι διαφοροποιήσεις στην ωρίμανση είναι ραγδαίες, ενώ συνήθως τα μικρά παιδιά υποφέρουν από την υποχρεωτική καθημερινή συνύπαρξή τους με μεγαλύτερα.
-Συμβάσεις αορίστου χρόνου.
Πολλοί σταθμοί προσλαμβάνουν τους παιδαγωγούς τους ως εποχιακούς, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου που ξεκινούν τον Σεπτέμβριο και λήγουν τον Ιούλιο προκειμένου να γλυτώσουν την οικονομική επιβάρυνση του αδρανούς Αυγούστου. Η συμπεριφορά αυτή του ιδιοκτήτη προς τους παιδαγωγούς είναι περιφρονητική για την προσωπικότητά τους, αλλά και το επιστημονικό τους έργο, δημιουργεί ανασφάλεια σε αυτούς ως εργαζόμενους και συνεπώς κακό κλίμα για το παιδί σας. Για να το ελέγξετε δεν είναι ανάγκη να ζητήσετε τις συμβάσεις των παιδαγωγών του σταθμού. Αν είναι Σεπτέμβριος και δείτε στοίβες τα βιογραφικά στο γραφείο του ιδιοκτήτη απλώς φύγετε! Ρωτήστε κάποια παιδαγωγό πόσα χρόνια εργάζεται στο συγκεκριμένο σταθμό. Σας είπε 10 χρόνια και διακρίνατε και χαμόγελο; Μάλλον είστε σε καλό δρόμο. Μπορείτε επίσης να παρατηρήσετε και τις σχέσεις των παιδαγωγών μεταξύ τους. Αν είναι ψυχρές μάλλον δεν είναι συνεργάτες από παλιά...
-΄Υπαρξη ξεχωριστής καθαρίστριας και μαγείρισσας.
Αν δεν σας τις δείξουν με καμάρι, τότε τη λάντζα την κάνουν οι ίδιες οι παιδαγωγοί. Πράγμα που σημαίνει, πρόσθετη και άδικη επιβάρυνσή τους, νεύρα, κακές παροχές...Φύγετε!
-Μια επίσκεψη στην κουζίνα.
Κάντε ένα στοιχειώδη έλεγχο. Υπάρχουν τα απαραίτητα; Είναι καθαρά; Σας εμπνέει το περιβάλλον;
-Τα συγγενικά με τον ιδιοκτήτη του σταθμού πρόσωπα.
Κάποιοι ιδιοκτήτες σταθμών υπερηφανεύονται ότι στην κουζίνα δουλεύει η μαμά, θεία ή η ξαδέρφη τους. Από συζητήσεις μου με παιδαγωγούς αυτό μπορεί να είναι ολέθριο. Φανταστείτε η συγγενής αυτή να σηκώσει (ή να σηκώνει) χέρι στο αγγελούδι σας. Λέτε η παιδαγωγός να μπορέσει να αιτηθεί την απόλυσή της από τον ιδιοκτήτη;
-Εγγύτητα.
Η κοντινή απόσταση είναι σοβαρό συν στην επιλογή σας. Μην ξεχνάτε ότι το παιδάκι σας είναι μωρό ακόμη και ακόμα και οι σύντομες διαδρομές του φαίνονται ατέλειωτες. Συνεννοηθείτε από πριν με το σταθμό για τη διαδρομή, να μην γίνονται άσκοποι κύκλοι, να μην μεσολαβούν κατά το δυνατόν κεντρικές αρτηρίες και κυρίως να παρακολουθείτε τα σχολικά πώς οδηγούν και αν τα παιδάκια φορούν ζώνες. Επίσης είναι σκόπιμο να παρακολουθείτε τα σχολικά σε μέρες λειτουργίας του σταθμού διότι κάποιες φορές γονείς καθυστερούν με αποτέλεσμα μωράκια να είναι δεμένα και ακούνητα κάτω από σπίτια συμμαθητών τους για τέταρτα και μισάωρα. Οι οδηγοί και οι συνοδοί δεν είναι σε θέση να παραπονεθούν, τα παιδιά βρίσκονται σε νευρικότητα που δεν μπορούν να λεκτικοποιήσουν, εσείς όμως μπορείτε.
-Επιδείξεις και δραστηριότητες.
Πολλοί γονείς θαμπωνόμαστε να βλέπουμε τα αγγελούδια μας να χορεύουν, να χοροπηδούν, να τραγουδούν. Μη γελιέστε όμως. Πίσω από κάθε τέτοια παράσταση κρύβεται μία προετοιμασία, συχνά δυσβάσταχτη για το μωράκι σας. Παιδαγωγοί μου εμπιστεύθηκαν ότι συχνά τα παιδάκια πιέζονται αφόρητα για να αποδώσουν, ώστε εμείς οι γονείς να πιστέψουμε ότι τα λεφτά μας πιάνουν τόπο...
-Χαλιά, μοκέτες.
Γενικά προτιμήστε σταθμούς που δεν τα διαθέτουν μιας και συγκεντρώνουν μικρόβια που δεν απομακρύνονται ποτέ, κυρίως αν το παιδάκι σας ακόμα δεν περπατάει.
-Επαφή με το παιδί.
Σίγουρα δεν θα μπορέσετε να του εκμαιεύσετε πολλά ιδίως όταν είναι πολύ μικρούλι. Συνηθίστε το όμως στην καθημερινή συζήτηση για το σταθμό ακόμα και αν στην αρχή μιλάτε μόνο εσείς. Εξηγήστε του πως θα πρέπει να είναι το περιβάλλον, η εμπειρία του εκεί. Μιλήστε για τα άλλα παιδάκια, τους παιδαγωγούς, το χώρο. Ρωτήστε το τι έφαγε, αν κοιμήθηκε άσχετα με το αν ενημερωνόσαστε και από το σταθμό. Θα πρέπει να αναπτύξετε μεταξύ σας εμπιστοσύνη για ανταλλαγή όλων των πληροφοριών. Αν σας καταγγείλει κάτι, χειριστείτε το με σύνεση ώστε να σας εμπιστευθεί ξανά. Και μην ξεχνάτε να του θυμίζετε πως υπάρχουν και άλλοι σταθμοί που μπορείτε να πάτε αν δεν είναι ευχαριστημένο.
Καλή επιτυχία!*

*Η Αικατερίνη Ζαβού είναι Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, LLM, με ειδίκευση στο Οικογενειακό Δίκαιο και τις Συμβάσεις.

Γραφείο Χαρ. Τρικούπη 61, Αθήνα
Τηλ. επικοινωνίας 210 3820520
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Κηφισιά")

Sunday, May 13, 2007

Πώς να χρεώνετε στα παιδιά σας τις προσωπικές σας αποτυχίες.

Το συνοικιακό μας βιβλιοπωλείο είναι ιδανικό για λογοτεχνικό χάζι. Σήμερα ήταν εκεί και μία μητέρα με το χαριτωμένο τετράχρονο κοριτσάκι της. «Διάβασε τώρα που προλαβαίνεις, πριν γεννήσεις» μου λέει κοιτώντας την κοιλιά μου που μαρτυρεί πως είμαι έγκυος. Το παιδάκι της στέκεται τώρα αμήχανο. «Έχω παιδιά» της απαντώ χαμογελώντας στην κορούλα της. «Για διάβασμα υπάρχει χρόνος, αρκεί να το θέλουμε». Τα ρούχα εκείνης και της κόρης της είναι μοντέρνα, τα μαλλιά της φροντισμένα πρόσφατα από κομμωτήριο. Για τις χρονοβόρες δραστηριότητες του καλλωπισμού υπάρχει προφανώς απεριόριστος διαθέσιμος χρόνος, για διάβασμα όμως δεν περισσεύει λεπτό. Ειδικά όμως για τις ελάχιστες γόνιμες δραστηριότητές μας, φταίνε τώρα τα παιδιά μας, ακόμα και άν ανέκαθεν απείχαμε από αυτές.

Θυμήθηκα τη φίλη μου τη Δάφνη. Πάντοτε αγαπούσε το φαγητό, γι΄αυτό παχουλούλα ήταν από μικρή, το ίδιο παχουλούλα παρέμεινε και μετά τη γέννα του γιου της. «Εξαιτίας σου χάλασε το σώμα μου» την έχω ακούσει να του καταλογίζει. Ο γιός της άφωνος και γεμάτος ενοχές, νιώθει πάνω του το βάρος της «θυσίας» της μητέρας του.

«Εγώ δεν εργάσθηκα για να μεγαλώσω εσάς» ή «αν δε σας είχα τώρα θα ήμουν επιτυχημένος-η» λένε κάποιοι γονείς στα παιδιά τους, ενώ αντίθετα πολλοί είναι εκείνοι που πετυχαίνουν και στην καριέρα και στην οικογένεια.

Μήπως ο εύθραυστος παιδικός χαρακτήρας πληγώνεται από αυτά τα ανεύθυνα ψεύδη; Άλλωστε οι πραγματικές θυσίες είναι πάντοτε βουβές...

Thursday, May 3, 2007

Η "ζήλεια" του μεγάλου προς το μικρότερο αδερφάκι ή σωστότερα, η δυσκολία των γονιών να βοηθήσουν το μοναχοπαίδι στο νέο του ρόλο ως πρωτότοκο.


Η έλευση ενός νέου μέλους στην οικογένεια συνήθως αγχώνει τους γονείς: Πως θα αντιμετωπίσουμε τη ζήλεια που θα νιώσει το μέχρι πρότινος μοναχοπαίδι μας; Είναι δε τόσο δεδομένη η αντίληψη αυτή που δεν διστάζουν να την εξωτερικεύουν και στα ίδια τα παιδιά που πρόκειται να αποκτήσουν αδελφάκι: «Δεν θα ζηλεύεις, έτσι; Εσύ τώρα είσαι μεγάλο παιδί!». Από τη μία λοιπόν 1) προετοιμάζουμε ψυχολογικά το παιδί μας για την έλευση ενός αρνητικού γεγονότος που θα του γεννήσει τη ζήλεια και από την άλλη 2) του σηματοδοτούμε πως ήρθε το τέλος της παιδικότητας, αφού κάποιος άλλος θα χαίρεται τώρα τα σχετικά προνόμια.
Η συγγραφέας Τζέννιφερ Μπίνγκχαμ Χαλ δεν δίστασε να διδαχθεί από το σωστότερο παράδειγμα της Ονδουρέζας νταντάς της μεγάλης της κόρης. Στο βιβλίο της «Περισσότερα από ένα» (εκδόσεις Μπουκουμάνη σελ. 61) αντιλαμβάνεται για πρώτη φορά πως κατά την εγκυμοσύνη της εκείνη προετοίμαζε την κόρη της για να αντιμετωπίσει μία τραυματική εμπειρία, ενώ η νταντά της την προετοίμαζε για ένα χαρμόσυνο γεγονός.
Πραγματικά, για τις λιγότερο «ανεπτυγμένες» χώρες, στις οικογένειες είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο να έχει κανείς αδέλφια και μάλιστα πολλά αδέλφια. Οι ενήλικες είναι εξοικειωμένοι με την ύπαρξη παιδιών ακόμη και πριν αποκτήσουν δικά τους παιδιά. Κάποια ανήψια, ξαδερφάκια, αδερφάκια ή γειτονάκια εξοικειώνουν από νωρίς τους μέλλοντες γονείς με τις απαιτήσεις που θα αντιμετωπίσουν μελλοντικά. Αντίθετα, στις δικές μας κοινωνίες όπου απουσιάζουν σχεδόν ολοκληρωτικά τα παιδιά από την καθημερινότητα, σημειώνεται το φαινόμενο πολλά ζευγάρια πριν αποκτήσουν το δικό τους πρώτο παιδί να μην έχουν την παραμικρή εμπειρία για το μεγάλωμά του. Επιπροσθέτως, το μεγάλωμα της οικογένειας συνδέεται με το άγχος των γονέων της διατήρησης των υλικών παροχών. Οι γονείς βουλιάζουν στην εργασία για να παρέχουν τα «προς το ζην» όπως φυσικά απαιτεί το λάιφστάιλ μας, ουσιαστικά στερώντας έτσι την πολύτιμη παρουσία τους από τα παιδιά τους προκειμένου να εργαστούν ολοένα και εντατικότερα.
Παρόλο λοιπόν που οι ειδικοί επισημαίνουν και αναγνωρίζουν τη δυσκολία προσαρμογής στην οικογένεια που αποκτά νέο μέλος, σπεύδουν παρόλα αυτά να ονομάσουν «ζήλεια» τη συμπεριφορά του μοναχοπαιδιού που μετατρέπεται σε πρωτότοκο. Και ενώ σαφώς απαγορεύεται στους γονείς, αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον να κακοχαρακτηρίζουν τα παιδιά, εντούτοις η λέξη "ζήλεια" πρωτοστατεί σε σχετικές συζητήσεις. Βασικό πλεονέκτημα της θεώρησης αυτής αποτελεί η αποενοχοποίηση της αποτυχίας των γονέων να σταθούν ως ουσιαστικοί αρωγοί στο πρωτότοκο παιδί τους κατά τη διάρκεια της δύσκολης μετάβασης της οικογένειας από τριμελή σε τετραμελή.
Πολλές φορές οι γονείς, με την έλευση του δεύτερου παιδιού, παύουν να αφιερώνουν γόνιμο χρόνο στο πρωτότοκο, το εκδιώχνουν από το κρεββάτι του για να κοιμάται το νέο μωρό, από το δωμάτιό του, το στέλνουν συχνότερα στους παππούδες ή το εγγράφουν για πρώτη φορά κατά τη χρονική αυτή στιγμή σε παιδικό σταθμό. Οι συμπεριφορές αυτές βιώνονται συχνά από τα παιδιά ως εγκατάλειψη, αφού δεν είναι δυνατόν να κατανοήσουν την έλλειψη χρόνου που αντιμετωπίζουν οι γονείς και τις απαιτητικές φροντίδες που συνοδεύουν το κάθε νεογέννητο αδερφάκι. Είναι λοιπόν αρκετά συνηθισμένα φαινόμενα, όπως η επιστροφή του πρωτότοκου στη χρήση πάνας, ενώ έχει σημειωθεί και πραγματική ανάσχεση στην σωματική ανάπτυξη τρίχρονου παιδιού που εστάλη στο χωριό στους παππούδες με την έλευση του μικρού του αδερφιού στο σπίτι (ασθενής του Μαρσέλ Ρουφό, παιδοψυχιάτρου στο Νοσοκομείο της Μασσαλίας, Αδελφός και αδελφή μία δύσκολη αγάπη, εκδόσεις Κριτική σελ. 28).
Το δεύτερο παιδί σηματοδοτεί τη λήξη του μήνα του μέλιτος των γονιών με το μοναχοπαίδι και την εισαγωγή για πρώτη φορά της έννοιας της δικαιοσύνης στην οικογένεια. Ο ενίοτε παραπονούμενος ως παραμελημένος από τη μητέρα σύζυγος καλείται τώρα να διαδραματίσει ως πατέρας το «ρόλο της ζωής του», καθώς αυτός θα χαρίσει στη μητέρα το απαραίτητο χρονικό περιθώριο να αφοσιωθεί στο νεοαφιχθέν μέλος, χωρίς να νιώσει παραμελημένο το πρωτότοκο και ταυτόχρονα συσφίγγοντας τους δεσμούς του μαζί του. Το δεύτερο παιδί με τον τρόπο αυτό εμποδίζει την ολέθρια υπερβολική σύντηξη γονέων – παιδιού.
Το δεύτερο παιδί όμως δε θα πρέπει να σημάνει και το τέλος της παιδικότητας που απολαμβάνει το πρωτότοκο. Συχνά οι γονείς αυξάνουν τις απαιτήσεις τους και γίνονται αυστηρότεροι με τα μεγαλύτερά τους παιδιά. Βλέπουμε να τους αναθέτουν καθήκοντα δυσβάσταχτα για την τρυφερή τους ηλικία, ακόμα και την επίβλεψη του μικρότερου αδερφιού, τη συνοδεία του, το διάβασμα των μαθημάτων, καθιστώντας τα υπο-γονείς.
Οι συγκρίσεις των γονέων είναι ένα σφάλμα που μπορεί να αποβεί μοιραίο για την αυτοεκτίμηση των παιδιών. Στους δύο ο ένας είναι πάντα πιο παχουλός, πιο ακατάστατος, πιο αποτυχημένος. Οι συγκρίσεις λοιπόν δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα, παρά να υποσκάπτουν την αδελφική σχέση και όχι μόνο.
Η συμπεριφορά των γονέων επηρεάζεται συχνά και από το φύλο των παιδιών τους. Συχνότερα τα αγόρια δέχονται αυστηρότερη μεταχείριση και τιμωρίες από ό τι τα κορίτσια. Ακόμα και από τη βρεφική ηλικία, παρά τις συμβουλές των ειδικών για απεριόριστη τρυφερότητα, συχνά οι γονείς αγκαλιάζουν, φιλούν και χαϊδεύουν λιγότερο τα αγόρια.
Η μοιρασιά είναι μία δύσκολη παράμετρος στην αδελφική σχέση. Η έννοια της δικαιοσύνης θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την ηλικία και την προσωπικότητα του κάθε παιδιού και να προκύπτει κατόπιν συζήτησης και διαπραγματεύσεων. Γενικά όμως όταν ξεσπά «μπόρα» μεταξύ των αδελφών, καλό είναι να αποφεύγεται ο ρόλος του διαιτητή από τους γονείς, γιατί μπορούν να δημιουργηθούν νέες εντάσεις και παρεξηγήσεις.
Οι ειδικοί συμβουλεύουν τους γονείς να εφαρμόζουν την «απομάκρυνση» όπου μπορούν. Ξεχωριστά δωμάτια, ξεχωριστά παιχνίδια, ξεχωριστές δραστηριότητες. Ειδικά στα δίδυμα αδέλφια, όπου είναι απαραίτητος και ο ετεροκαθορισμός τους, προτείνεται μέχρι και η εγγραφή τους σε διαφορετικούς παιδικούς σταθμούς.
Οι καυγάδες στην αδελφική σχέση, κυρίως κατά τη διάρκεια της εφηβείας, θεωρούνται φυσιολογικοί και υποδηλώνουν υγιή σχέση. Ακόμα και αν εξακολουθούν στην ενήλικη ζωή, θεωρούνται πλέον ως κώδικας επικοινωνίας. Γενικά έχει παρατηρηθεί ότι οι σχέσεις των αδελφών αραιώνουν με το θάνατο των γονέων, ενώ συσφίγγονται με τη γέννηση τέκνων.
Τέλος, όσοι έχουν αδέλφια, ας ευγνωμονούν τους γονείς τους, διότι η ψυχανάλυση επιβεβαιώνει πως η αδελφική σχέση παίζει πρωταρχικό ρόλο στη συναισθηματική μας ανάπτυξη*.

*Η Αικατερίνη Ζαβού είναι Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, LLM, με ειδίκευση στο Οικογενειακό Δίκαιο και τις Συμβάσεις.

Γραφείο Χαρ. Τρικούπη 61, Αθήνα
Τηλ. επικοινωνίας 210 3820520

Friday, March 9, 2007

Θηλασμός

Το αδυσώπητο 5% των Ελληνίδων που θηλάζουν αποκλειστικά για 6 μήνες σε σύγκριση με τα ποσοστά των γειτονικών μας χωρών (π.χ. 42% στο Λουξεμβούργο, 36% στην Τσεχία, 100% στην Αλβανία) μας μαρτυρά πως κάτι πάει στραβά. Ιδίως όταν μετρήθηκε πως το 90% των Ελληνίδων δηλώνουν πρόθυμες να θηλάσουν. Και το πληρώνουν τα παιδιά μας.
Δυστυχώς στην Ελλάδα ο θηλασμός όχι μόνο δεν προάγεται (στο εξωτερικό λειτουργούν ειδικά καφέ, εστιατόρια ακόμα και σινεμά ειδικά για θηλάζουσες), αλλά και υποβιβάζεται. Όλοι θυμόμαστε τα νεογέννητά μας να συνοδεύονται με το μπουκάλι τους από το μαιευτήριο κιόλας. Κάποιες μαίες μας είδαν το στήθος και απεφάνθησαν: «Δεν έχετε αρκετό γάλα. Να δώσετε συμπλήρωμα.»
Στον πόλεμο των πολυεθνικών γάλακτος όπου κάθε κουτί γάλακτος σκόνης κοστίζει περίπου €15 και διαρκεί 3-4 μέρες, η Ελληνίδα μητέρα αμύνεται 1) άοπλη και 2) φοβισμένη.
-Άοπλη, χωρίς τη σωστή καθοδήγηση από γιατρούς, οι οποίοι συχνά από φόβο μη δυσαρεστηθεί ο πελάτης συστήνουν εύκολα το γνωστό «συμπλήρωμα». Οι γυναίκες όμως που είναι ενημερωμένες στο θέμα του θηλασμού κατευθύνονται σε παιδίατρους που στηρίζουν το θηλασμό. Αλλά και από τις γυναίκες του περίγυρού της η θηλάζουσα μητέρα δεν έχει να περιμένει πολλά, αφού και εκείνες συνήθως έχουν μαύρα μεσάνυκτα και συνεπώς είναι αδύνατο να μεταδοθεί η πολύτιμη τέχνη του θηλασμού από γυναίκα σε γυναίκα.
-Φοβισμένη γιατί η ευθύνη του νεογέννητου είναι τεράστια και χρειάζεται ιδιαίτερη ψυχραιμία ιδίως από την άπειρη μητέρα ώστε να μην ερμηνεύει τα συνεχή κλάματα του νεογέννητου ως πείνα που προκαλεί δήθεν η ανεπάρκεια του γάλακτός της. Το συμπλήρωμα γιατρεύει αυτό τον φόβο αλλά και προσφέρει γρήγορα σωματικό βάρος. Το νεογέννητο όμως θα αργήσει να διαχωρίσει τις ανάγκες του. Το «πεινάω», «κρυώνω», «νυστάζω», «βαριέμαι», «πονάω», «με ενοχλεί το φως /η φασαρία», «θέλω αγκαλίτσα κ.λ.π.» είναι ένα κουβαράκι μέσα στην καρδούλα του, οπότε φανταστείτε σε κάθε τέτοια διαφορετική ανάγκη εμείς, αντί να προσπαθούμε να τη διαβάσουμε, να το μπουκώνουμε με ένα μπιμπερό, καλού κακού. Μήπως για αυτό αρκετοί ενήλικες όταν αντιμετωπίζουν διάφορα προσωπικά προβλήματα το ρίχνουν στο φαγητό; Προσθέστε την κακή ψυχολογική κατάσταση της λεχώνας, καθώς και το άγχος της να επιστρέψει στο κανονικό της σώμα.
Άλλες μητέρες ανησυχώντας για την ποσότητα του γάλακτος τους, το εξάγουν με τεχνητό τρόπο για να το μετρήσουν. Δυστυχώς και αυτές απογοητεύονται, αφενός γιατί η τεχνητή εξαγωγή είναι πάντοτε ελλιπής σε σχέση με το θηλασμό αφετέρου γιατί η ποιότητα του μητρικού σε σχέση με το ξένο γάλα δεν υπολογίζεται σε ml αλλά στα συστατικά του. Φανταστείτε να τρώτε 100 γραμ. αρνί ή 200 γραμ. χόρτα και να θεωρείτε πως τρέφεστε θρεπτικότερα και χορταστικότερα στη δεύτερη περίπτωση.
Κάποιες μητέρες καταφεύγουν στο συμπλήρωμα γιατί, μετά το θηλασμό, το μωρό τους πάντοτε πίνει μέχρι και μισό μπιμπερό και συνεπώς δήθεν δεν χορταίνει από το γάλα τους. Όμως ο θηλασμός αφενός είναι απεριόριστος, αφετέρου κατά τη διάρκειά του η εξαγωγή γάλακτος γίνεται ολοένα δυσκολότερη (και θρεπτικότερη), με αποτέλεσμα ο κορεσμός της πείνας να αντισταθμίζεται από τη δυσκολία εξαγωγής. Συνεπώς το έμβρυο μπορεί αφενός συνειρμικά να σταματάει νωρίτερα το θηλασμό, γνωρίζοντας ότι θα ακολουθήσει το ευκολότερο στην εξαγωγή μπουκάλι, αφετέρου ποτέ κανείς δε λέει όχι σε ένα σνακ που κατεβαίνει εύκολα.
Δυστυχώς το συμπλήρωμα δρα σε βάρος του θηλασμού. Τόσο διότι το σώμα της μητέρας δεν συγχρονίζεται ποτέ με την πείνα του εμβρύου όσο και διότι το συμπλήρωμα έχει την τάση να αυξάνει σε βάρος του θηλασμού. Κάποιοι σκληροπυρηνικοί του θηλασμού υποστηρίζουν μάλιστα ότι τα ευεργετικά συστατικά του μητρικού γάλακτος θα πρέπει να μην αναμιγνύονται με ξένο γάλα (ή και με οτιδήποτε άλλο γενικώς, π.χ. χαμομήλι), προκειμένου να παραμείνουν αναλλοίωτα στο στομαχάκι του εμβρύου, διότι κάποια καταστρέφονται ή δεν απορροφώνται.
Ο θηλασμός γίνεται εύκολος μετά τις πρώτες 40 ημέρες, οπότε και εγκαθίσταται η γαλουχία, όπως λένε οι ειδικοί. Στη φάση αυτή η πείνα του μωρού είναι πλήρως συγχρονισμένη με την ιδανική παραγωγή γάλακτος από τη μητέρα.
Έρευνες έχουν αποδείξει μια σειρά ευεργετικών αποτελεσμάτων για τα μωρά που θηλάζουν. Ισχυρότερο ανοσοποιητικό (έχει αποδειχθεί ότι δρα ανασταλτικά σε ασθένειες όπως οξεία και χρόνια μέση ωτίτιδα, παχυσαρκία, ασθματική βρογχίτιδα, παιδικός καρκίνος) ιδανική ανάπτυξη (όχι μέγιστη), αυξημένη ευφυΐα λόγω ουσιών που υπάρχουν μόνο στο μητρικό γάλα, ισχυρότερος δεσμός σε μητέρα και παιδί, αυτοπεποίθηση στην ενήλικη ζωή κ.α., ενώ για τις θηλάζουσες μητέρες έχει παρατηρηθεί ότι παρουσιάζουν λιγότερο συχνά καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών και οστεοπόρωση. Αλλωστε το μητρικό γάλα ''Είναι δωρεάν, κάνει τις αισθήσεις να λειτουργούν, πάντα διαθέσιμο, ολόφρεσκο, καθαρό, στη σωστή θερμοκρασία και όμορφα συσκευασμένο".*

*Η Αικατερίνη Ζαβού είναι Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, LLM, με ειδίκευση στο Οικογενειακό Δίκαιο και τις Συμβάσεις.

Γραφείο Χαρ. Τρικούπη 61, Αθήνα
Τηλ. επικοινωνίας 210 3820520
 
(Τα ποσοστά καθώς και ορισμένα ιατρικά στοιχεία δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό "Βημαγκαζίνο" τεύχος 290, Μάιος 2006, σελ. 79-82 στο αξιόλογο άρθρο "Η γενιά του μπιμπερό, γιατί οι Ελληνίδες δεν θηλάζουν")

Wednesday, March 7, 2007

Αφήστε τα μωρά να χτυπήσουν

Θεωρούσα την ηλικιωμένη νταντά της 12μηνης κόρης μου ιδανική, γιατί ήταν υπερπροστατευτική μαζί της. Πίστευα πως τα απογεύματα που θα περνούσα με την κόρη μου αρκούσαν για να κάνουμε μαζί οτιδήποτε ριψοκίνδυνο: Να σκαρφαλώσουμε ψηλά δέντρα, να χοροπηδάμε στα σκαλοπάτια και να τα κατεβαίνουμε μπουσουλώντας ή δυο δυο, να κάνουμε τσουλήθρα ανάποδα, να φτύνουμε απο το μπαλκόνι κρεμώντας το κεφάλι μας έξω από τα κάγκελα.
Το πρωί μπορούσα χαλαρή να αφοσιωθώ στην εργασία μου, αφού με τις συνεχείς απαγορεύσεις της νταντάς, ήξερα πως το παιδί μου δεν κινδυνεύει.
Όμως τον Αύγουστο που ήμασταν χωρίς τη νταντά, η μικρή μου ξεσπάθωσε. Ήταν νευρική, ατίθαση, κλωτσούσε και πετούσε πράγματα. Μάλιστα ενώ είχε σταματήσει από τις πρώτες μερες που είχε αναλάβει η νταντά να μας βγάζει τα γυαλιά από το πρόσωπο και να τα πετάει με φόρα στο πάτωμα, μερικές φορές σπάζοντάς τα, άρχισε εκ νέου να το ξανακάνει. Απόρησα γιατί η νταντά, που φορούσε κι αυτή γυαλιά, μας παινευόταν για το ότι είχε καταφέρει να της σταματήσει τη συνήθεια αυτή. Τώρα όμως που έλειπε, η συνήθεια αυτή επανήλθε δριμύτερη.
Στην περίοδο αυτή εξήγησα στην κόρη μου πως αν πετάει τα γυαλιά μας, αυτά θα σπάσουν και εμείς δεν θα βλέπουμε. Μάλιστα με το χέρι μου της έκλεινα και τα μάτια για να της δείξω τι σημαίνει να μη βλέπει κανείς. Άρχισε να καταλαβαίνει και να αραιώνει τη συχνότητα της πράξης της αυτής. Σκόπιμα κάθε φορά που το έκανε της φώναζα και της εξηγούσα, δήθεν λυπημένη, ότι δεν βλέπω χωρίς γυαλιά.
Άρχισα να θυμάμαι πως και η μητέρα μου ήταν μαζί μου συχνά υπερπροστατευτική. Τη θυμάμαι από πάνω μου σκυμμένη, έτοιμη να με πιάσει σε περίπτωση που πάω να πέσω. Επίσης τη θυμάμαι να μου μιλάει για κινδύνους που πρέπει να προσέχω ξανά και ξανά.
Στα 12 μου περίπου ξεκίνησα να τραυματίζομαι. Μέσα σε δύο περίπου χρόνια έσπασα ή ράγισα τα δυο μου χέρια (καρπό-αγκώνα) το δεξί μου αστράγαλο, τη μύτη μου, ένα σπόνδυλο και τραυμάτισα σοβαρά το μάτι μου από ένα απλό πέσιμο (τώρα είμαι καλά!). Μετά από αυτά έμαθα συνειδητά να πέφτω σωστότερα και να μην τραυματίζομαι ή να τραυματίζομαι λιγότερο.
Πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό για τον άνθρωπο να μάθει να πέφτει σωστά και χτυπώντας να αυτοπροστατεύεται. Το μάθημα αυτό είναι κρίσιμο και σωστότερο να γίνεται όταν το παιδί είναι μωρό, τότε που οι τραυματισμοί είναι αφενός ελαφρύτεροι, αφετέρου η επούλωσή τους συντομότερη.
Παρόμοιες συμπεριφορές παιδιών βρίσκουν εξήγηση και από τη Άννα Φρόυντ. Στο βιβλίο της "Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση του παιδιού" (εκδόσεις Επίκουρος 1990, σελ.57) όπου επισημαίνει τις ενδιαφέρουσες διαφορές της ψυχανάλυσης των ενηλίκων και των παιδιών, αναφέρει πως το παιδί εκπληρώνει απαιτήσεις μόνο για χάρη του προσώπου που το φροντίζει ή από φόβο προς αυτό. Η κατάκτηση της ικανοποίησης των απαιτήσεων αυτών αναιρείται όταν ακολουθεί χωρισμός από το πρόσωπο που δίδαξε τη συμπεριφορά αυτή. Θα μπορούσαμε να πούμε πως οι κατακτήσεις αυτές είναι τελικά μόνο προσωρινές.
Το Σεπτέμβριο αποδέσμευσα την υπερπροστατευτική νταντά και έγραψα τη δίχρονη πλέον κόρη μου σε παιδικό σταθμό, αν και σκοπεύαμε με τον άντρα μου να το κάνουμε μετά τα τριάμισυ.
Έγινε αυτό που περίμενα. Τις πρώτες 2-3 εβδομάδες η κόρη μου επέστρεφε στο σπίτι με ένα καρούμπαλο, αμυχή, γρατζουνιά, μελανιά. Μετά όμως όλα αυτά εξαφανίστηκαν.
Τώρα την καμαρώνω πόσο προσεκτική είναι στα σκαλοπάτια ή στο σκαρφάλωμα. Η αυτοπροστασία είναι τώρα σμιλευμένη μέσα της με πόνο και όχι με αόριστες κινδυνολογίες.
(Σχετικά: Φρανκ Φουρέντι, Γονική Παράνοια, Απαλλαγείτε από τις φοβίες σας και γίνετε σωστοί γονείς, εκδόσεις Μπουκουμάνη)